Puzzel valt in de prijzen

Nieuwjaarsdag staat traditioneel in het teken van de jaarlijkse Schaakstukken Ontwerpwedstrijd. Zes deelnemende spellen strijden om de publieksprijs. Bezoekers van het Schaakstukkenmuseum hebben namelijk gedurende 2016 een stem uitgebracht op hun favoriete ontwerp. En die zijn dit jaar zeer creatief en van een hoog niveau. 

Ridder Dijkshoorn heet op de koude nieuwjaarsdag een vol museum welkom bij de prijsuitreiking. Hij voert de spanning nog extra op door eerst kunstenaar Felix Albers aan het woord te laten. Albers heeft een nieuw soort schaakspel ontworpen, Paco Sako genaamd, waarbij de stukken elkaar niet slaan maar samen verder gaan in een omhelzing. Dit bijzondere spel, met wat andere regels dan het reguliere schaakspel, doet niet mee aan de ontwerpwedstrijd. Hoewel het ontwerp al wel klaar is, is het spel zelf nog volop in productie. Vanaf het voorjaar hoopt het Schaakstukkenmuseum het eerste Pace Sako spel tentoon te kunnen stellen.

Dan door naar de uitreiking. Onder de deelnemers zijn enkele herkenbare namen. Creatievelingen Kiki van der Heiden en Ivanka Kovacs doen bijvoorbeeld al enkele jaren mee en ook de heer F.G. Mellink is een oudgediende. De geldprijzen in het vooruitzicht werken stimulerend, de eerste prijs is € 1000,-, maar het creatieve proces van bedenken en maken is voor de deelnemers belangrijker. En natuurlijk het feit dat hun eigen creatie bijna een heel jaar te zien is in het Schaakstukkenmuseum. Voor sommigen zelfs langer, aangezien het museum winnende ontwerpen nog wel eens wil opnemen in de collectie.

Winnaars

Ridder Dijkshoorn bijt de spits af met de zesde plaats. Daniël Kaper (21 jaar) is met zijn kleurige Super Mario-ontwerp hekkensluiter van de wedstrijd geworden. Van karton maakte hij ringetjes, waarop hij bekende figuren uit het computerspel had geplakt. Het ontwerp ontving 52 van de in totaal 850 stemmen.

De vijfde prijs gaat naar de heer F.G. Mellink. Dit jaar had hij het ontwerp Aluminium Chess ingeleverd. De schaakstukken zijn strakke staven van aluminium, waarbij één partij zwart is gemaakt. Ook voor het bord heeft Mellink aluminium gebruikt: het vormt de witte vlakken. Het publiek gaf 72 keer hun stem aan dit schaakspel.

De heer Jan de Visser bemachtigt de vierde plek met zijn ontwerp, Andalusië genaamd. De schaakstukken van hout zijn zo strak gelakt, dat het net lijkt of ze van steen zijn gemaakt.  In de vormgeving heeft De Visser de Moorse invloeden verwerkt die overal in de Zuid-Spaanse regio terug te vinden zijn. Mooi detail zijn de witte kroontjes op de zwarte koning en koningin en vice versa.  Dit ontwerp kreeg 93 stemmen.

De winnares van vorig jaar, Ivanka Kovacs (21), doet dit jaar ook weer mee. Ze had zichzelf extra beperkingen opgelegd, zoals Dijkshoorn mooi zegt, door haar spel pas laat in het jaar in te leveren. Een zeer gedetailleerd fantasiespel dit keer, waar kleurrijke water-elfjes het opnemen tegen elfjes uit het bos. Ondanks de kortere tijd dat het publiek zijn voorkeur kon geven aan dit ontwerp, ontving het toch nog 161 stemmen. Goed voor de derde prijs!

De spanning is ondertussen bijna voelbaar met nog twee ontwerpen te gaan. Gedurende het jaar hebben deze schaakspellen lang een nek-aan-nek race gevoerd. Uiteindelijk eindigt Kiki van der Heiden met 189 stemmen op de tweede plek met haar inventieve USB Chess. Zij maakte sierlijke stukken van klei rond USB-sticks, waarvan de poorten verwerkt zijn in het schaakbord.

De eerste prijs gaat dit jaar naar het Puzzel-ontwerp van Yanna Pelser. Met 283 van de 850 stemmen een overtuigende winnaar. Het spel bestaat uit alleen maar puzzelstukjes, die ze creatief in elkaar heeft gepast. Voor haar ontwerp heeft Pelser eerst een grote puzzel gelegd, waarna ze vervolgens de omvang van het schaakbord in zwart en witte vlakken heeft gelakt. Ook over de vormen van de stukken is goed nagedacht. Zo hebben zowel de Koning als de Koningin een kroon op het ‘hoofd’, maar de dame is een stuk ranker dan de heer.

Hier en daar heeft Pelser wat lijm moeten gebruiken om de stukjes bij elkaar te houden, zoals bij het Paard. Dit schaakstuk kreeg zijn vorm nadat Pelser een waaiertje van puzzelstukjes in haar handen had. Hierin zag ze een mooie ranke nek en het Paard was geboren.

Al met al heeft deze creatie haar heel wat uren werk gekost, maar dat houdt Pelser niet tegen om alvast te beginnen aan haar ontwerp voor 2017. Dit wordt iets met donker vulkaanzand versus licht strandzand. En voor wie ook graag een puzzelschaakspel wil: daar wordt aan gewerkt. Pelser denkt na over een handelbaar ontwerp waarbij het schaakspel eerst als bouwpakket in elkaar gepuzzeld moet worden.

Doe mee voor 2017
Geïnspireerd geraakt door dit verhaal? Doe dan mee met de Schaakstukken Ontwerpwedstrijd 2017. Tot 4 maart 2017 kun je je ontwerp inleveren bij het Schaakstukkenmuseum. Diezelfde avond, tijdens de Rotterdamse Museumnacht, zullen alle inzendingen voor het eerst te zien zijn. De rest van het jaar blijven de ontwerpen tentoongesteld en kunnen bezoekers hun stem uitbrengen op hun favoriet. Succes iedereen!

Door Marjolein Overmeer