Op 18 juni 1815 troffen de legers van Keizer Napoleon en de geallieerden elkaar bij Waterloo. Deze tot de verbeelding sprekende veldslag betekende het definitieve einde van het Franse Keizerrijk.

Hier voorafgaand was keizer Napoleon al eens overwonnen. In 1814 had hij afstand van de troon gedaan en was hij verbannen naar het eiland Elba. Maar vanwege aanhoudend gemor in Frankrijk zag hij een nieuwe kans en zette in februari 1815 voet op Franse bodem. Veel van zijn oude soldaten, die hem nu moesten tegenhouden, liepen over. Zo kon Napoleon de macht in Parijs weer teruggrijpen. Binnen no time had hij een enorm leger op de been gebracht om zijn keizerrijk te herstellen. De voormalige geallieerden reageerden verrast en verklaarden de nieuwe keizer onmiddellijk onwettig. Troepen werden opgetrommeld om de Frans-Belgische grens te verdedigen. In die dagen hoorde België bij Nederland dat sinds 1813 werd geregeerd door koning Willem I. Zijn zoon Willem II kreeg nu het bevel over 40.000 soldaten binnen het geallieerde leger.

Prins Willem gewond

Prins Willem negeert bevelen
Met Napoleon en 120.000 Fransen op komst namen Nederlandse, Britse en Pruisische troepen stelling onder Brussel. Zij stonden onder opperbevel van de Britse hertog van Wellington. Willem II kreeg 15 juni de opdracht om de Nederlandse troepen te verplaatsten maar negeerde die orders. De prins nam op eigen houtje stelling bij het kruispunt van Quatre-Bras om het oprukkende Franse leger tegen te houden. Op 16 juni versloeg Napoleon de Pruisische troepen maar kon hen uiteindelijk niet omsingelen vanwege de standvastige troepen bij Quatre-Bras.

Nu werd prins Willem echter overmoedig. Hij stelde zijn troepen in linies op, zonder rekening te houden met de aanstormende Franse cavalerie. Zij denderden vol door de linies heen waardoor veel van Willems mannen onnodig sneuvelden. Uiteindelijk werd de prins bij Waterloo in zijn schouder geschoten en afgevoerd. Het gerucht: Willem zou door zijn eigen mannen  beschoten zijn om zo nog meer stompzinnige bevelen te voorkomen. De prins werd nu in allerijl naar het hoofdkwartier in Waterloo gebracht. Hier verzorgden de artsen zijn schouderwonden. Ondertussen hield de Nederlandsche Staatscourant het Nederlandse volk op de hoogte. De krant berichtte over de verwondingen en het herstel van de prins en hoe dapper hij wel niet gestreden had.

Winnaars en verliezers
Nadat de strijd gestreden was, kreeg de prins in Nederland de eervolle bijnaam Held van Waterloo en werden de versplinterde botten bewaard als relikwieën. Koning Willem I liet een enorm herdenkingsmonument ontwerpen ter ere van zijn zoon. Deze Leeuw van Waterloo werd gebouwd op de vlakte bij Waterloo, op de plek waar Willem II gewond raakte. De overwinning werd jaarlijks herdacht en gevierd met allerlei feestelijke activiteiten. Pas vanaf 1940 zou 18 juni geen nationale feestdag meer zijn.

En Napoleon? Hij vluchtte met het laatste restje van zijn leger het slagveld van Waterloo af en snelde naar Parijs om de keizerlijke kroon te verdedigen. Hij kwam echter te laat en bang om gevangen genomen te worden, vroeg Napoleon asiel aan bij de Britten. Maar in plaats van hem naar Londen te brengen, verscheepten ze Napoleon naar het verlaten eiland Sint Helena, in de Atlantische Oceaan. Hier afgezet, sleet de onttroonde keizer zijn laatste jaren. Hij stierf in 1821.

Waterloo schaakspel

Schaken op het slagveld
Het Schaakstukkenmuseum is in het bezit van meerdere Waterloo schaakspellen, waarbij het Franse leger tegenover het geallieerde leger staat. Bij dit spel beeldt Napoleon – zelf een fervent schaakspeler- treffend de Koning uit. Op de achtergrond staat de Engelse generaal Wellington. De dames gaan gekleed in de kenmerkende Empirestijl.

Door Marjolein Overmeer