Rozenoorlogen en de Tudors

De Engelse koning Hendrik VIII is vooral beroemd geworden vanwege zijn zes vrouwen. Overtuigd van verraad liet hij zelfs enkele van hen onthoofden. Zijn paranoia is niet vreemd als je kijkt naar de geschiedenis van zijn familie.

De vader van Hendrik VIII (1491-1547) was Hendrik VII (1457-1509). Hendrik VII was de eerste koning uit het geslacht van de Tudors en kwam op de troon door de Rozenoorlogen. In 1603 stierf de laatste Tudor op de troon: Elizabeth I, de kinderloze dochter van Hendrik VIII.

Moord en verraad
Twee adellijke families, York en Lancaster, voerden een bloedige oorlog om de Engelse troonopvolging. De huidige koning Hendrik VI (1422-1461) van Lancaster was krankzinnig geworden en zijn waarnemers misbruikten hun macht. Omdat beide families afstamden van dezelfde koning Eduard III Plantagenet begonnen de Yorks een oorlog. Vanwege veldslagen, maar ook door moord en verraad, lukte het beide families om afwisselend de troon te veroveren gedurende deze Rozenoorlogen (1455-1485). Deze naam verwijst naar de rozen in beide familiewapens.

Hendrik VII Tudor, een edelman uit Wales, streed mee in de oorlog als aanvoerder voor de Lancasters. Tijdens de beslissende slag bij het plaatsje Market Bosworth op 22 augustus 1485, versloeg Hendrik VII het leger van Richard III van York. Richard III, op dat moment de Engelse koning, stierf die dag. Hendrik VII zag zijn kans en greep de macht. Richard III was kinderloos gestorven en liet alleen een nichtje na. Niet heel toevallig was Hendrik VII met deze Elizabeth getrouwd om zo zijn claim op de troon legaal te maken. Met ook nog een moeder als verre afstammeling van Eduard III had de pientere Hendrik de twee geslachten weer verenigd. De slag bij Bosworth betekende het einde van de bloedige oorlog tussen de Yorks en de Lancasters en het begin van de Tudor dynastie.

Nieuwe lijfwachten
Hendrik VII had een hoop bedrog en intriges meegemaakt tijdens de Rozenoorlogen. Om zichzelf extra te kunnen beschermen aan het verraderlijke hof in Londen, stelde hij persoonlijke lijfwachten aan: de Yeomen of the Guard. Deze mannen stonden hem niet alleen in Londen bij, maar gingen ook mee als Hendrik VII bezoeken aflegde. Vandaag de dag bestaan de Yeomen nog steeds en worden ze gevormd door oud-militairen. Zij zijn een heuse attractie geworden in Londen en begeleiden de huidige koningin Elizabeth II tijdens ceremoniële gelegenheden.

Shakespeare mengt zich in de strijd
De Rozenoorlogen zijn erg beroemd geworden vanwege het stuk Richard III van Shakespeare (1564-1616) over het onderwerp. In Shakespeares ogen, en met Elizabeth I als zijn koningin, was Richard III van York de grote verrader en onrechtmatige koning. Hij zou zelfs zijn eigen neefjes vermoord hebben om op de troon te komen.

Ook in het Schaakstukkenmuseum zijn de ruziënde partijen te bewonderen. Henry VII Tudor en zijn Yeomen staan op het schaakbord tegenover de witte roos oftewel Richard III en het huis van York.

Door Marjolein Overmeer