Keramiek domineert Schaakstukken Ontwerpwedstrijd 2019

De Schaakstukken Ontwerpwedstrijd was dit jaar anders dan anders. Eigenaar van het museum – en jarige Job tijdens de uitreiking – Ridder Dijkshoorn had zijn eigen spelregels gebroken. Afgelopen jaar konden bezoekers uit wel negen inzendingen de mooiste kiezen en normaal vallen er maximaal zes spellen in de prijzen. “Ik vond echter alle ontwerpen zo mooi en creatief; elke inzending verdiende een prijs. Ik heb dus maar drie extra troostprijzen aan de prijzenpot toegevoegd”, aldus Ridder. Een tiende inzending haalde de kwalificatie helaas niet: de schaakstukken waren niet zelfgemaakt en aan dat criterium kon Ridder toch echt niet tornen.

Spannend jaar

De prijsuitreiking vindt traditioneel plaats op Nieuwjaarsdag, in het Schaakstukkenmuseum. Het is druk, de Balcony Players spelen hun opzwepende zigeunermuziek en de hapjes smaken goed. De sfeer zit er lekker in, als Ridder zijn keel schraapt om de winnaars bekend te maken: “Het was weer een spannend jaar. Al snel leek er een duidelijke winnaar uit te komen maar heel wat ontwerpen zetten later in het jaar een forse sprint in. Met name de strijd om de eerste en de tweede plaats is pas op het laatst beslist!” In totaal brachten 775 mensen een stem uit op hun favoriete ontwerp. Om het nog spannender te maken, begint Ridder onderaan, met de in totaal vier troostprijzen.

Op de negende plaats is geëindigd het spel ‘Blokken’ door F. Mellink. De wit en zwarte blokken van hout op een bord van tegeltjes kreeg 12 stemmen.

De achtste plaats gaat naar Reini Lap, met haar spel ‘Tegenpolen’. De rode en groene schaakstukken stellen het Noorderlicht en het Zuiderlicht op de polen voor. Dit ontwerp is beloond met 17 stemmen.

Plaats nummer zeven gaat naar de winnaar van vorig jaar, Jan de Visser. Ook hij maakte een groen met rood ontwerp, maar zijn thema is ‘Stop thinking black and white’. Dit kleurige schaakspel met sympathieke boodschap kreeg 25 stemmen.

Op de zesde plaats vinden we Bob Roes, die zich liet inspireren door de kunstenaar René Daniels. Voor zijn zwart-witte ‘Ode aan René Daniels’ kreeg hij 49 stemmen.

 

 

 

Rotterdam – Utrecht

Dan door naar de ‘officiële’ prijzen. Op de vijfde plaats vinden we André van Schie, voormalig VVD-raadslid van Utrecht. Zijn ontwerp ‘Utrecht Schaak’ ging de concurrentie aan met het eerder ontworpen Rotterdam Schaakspel. Voor het 3D-geprinte spel in de Utrechtse kleuren rood en wit, met stukken als Nijntje en De Dom als Koning, sprokkelde Van Schie 61 stemmen bij elkaar.

Op nummer vier vinden we het ontwerp ‘Zeemeerminnen’ van voormalig winnaar Ivanka Kovacs. Dit letterlijk schitterende schaakspel, met stukken van epoxyhars, kreeg wel 103 stemmen. Haar ontwerp van dit jaar, roze en blauwe zeefiguren zoals schildpadden, zeepaardjes en natuurlijk meerminnen, viel weer in de smaak bij de bezoekers.

Met 125 stemmen scoorde Rieneke Janssen net iets meer punten. Zij creëerde schaakstukken uit gebruikte bierdopjes en doopte haar ontwerp ‘Studentenschaak’. Het was niet het mooiste ontwerp, maar het kreeg wel de lachers op de hand. “Gemaakt van bierdopjes na slechts één avondje drinken”, was een veel gehoorde opmerking.

De eindsprint

In de nek-aan-nek-race van dit jaar streden Tigone van Overbeek en Adrie Kolsteren tot het laatst voor de hoofdprijs van € 1000,-. Uiteindelijk eindigt Kolsteren met 181 stemmen voor zijn driedimensionale houten schaakspel ‘Gevecht in de Heuvels’ op de tweede plaats. Het schaakbord is ook gemaakt van hout, houten blokken wel te verstaan, en elk veld heeft een andere hoogte dan de velden eromheen. Dit ontwerp geeft het schaakspel een heel andere dimensie.

De winnaar van de Schaakstukken Ontwerpwedstrijd 2019 is keramist Tigone van Overbeek. Ook voor haar verruimde Ridder letterlijk en figuurlijk de spelregels want het ontwerp is eigenlijk te groot. Hoewel het ook Ridders favoriet was, heeft hij zich dit jaar onthouden van een stem: de winnaar blijft namelijk in het museum staan en er is al zo weinig plek! Het schaakspel van Van Overbeek is, natuurlijk, gemaakt van keramiek, en de stukken stellen zebra’s tegen giraffes voor. Voor dit originele en schitterende ontwerp kreeg Van Overbeek 202 stemmen.

Ze heeft voor dieren gekozen omdat ze die graag maakt. Dieren zijn nu eenmaal leuk! In dit enorme spel heeft ze zeker honderd uur gestoken. “Het kleien van de figuurtjes ging best snel. Na een paar zebra’s kon ik het bij wijze van spreken met mijn ogen dicht. Het meeste tijd zit in het glazuren. Bij dit ontwerp moest dat wel drie keer”, aldus de winnaar.

Met glazuren worden de figuurtjes beschilderd en vervolgens gebakken, waardoor ze de uiteindelijke kleur en glans krijgen. De enorme schaakstukken zien er massief uit, maar ze zijn hol: “Ik heb elk stuk met een ijzerdraad doormidden gesneden, uitgelepeld en weer op elkaar geplakt. Massieve figuren knallen namelijk kapot met bakken”, legt Van Overbeek uit.

Ook over het uiterlijk van de schaakstukken heeft ze natuurlijk nagedacht. Zo beelden alle stukken zebra’s of giraffen uit, behalve de Paarden: “Ik heb gekozen om echte paarden te maken, maar met een dek om, in zebra- of giraffeprint.” Om de Loper te onderscheiden, kleide de keramist schoentjes aan de betreffende schaakstukken. Het hele schaakspel is wel wat breekbaar. Om de stukken te beschermen bij het omvallen, is het bord bekleed met vilt. Het eindresultaat is schitterend en het is ook niet verwonderlijk dat de trotse Van Overbeek met de eerste prijs naar huis gaat voor ‘Zebra’s tegen Giraffes’!

Doe mee aan de Schaakstukken Ontwerpwedstrijd 2020

Wil je ook meedoen aan de volgende editie van de Schaakstukken Ontwerpwedstrijd? Ontwerp dan zelf een schaakspel en – bord. Je kunt het ontwerp tot 1 maart 2020 inleveren bij het Schaakstukkenmuseum. Vanaf de Rotterdamse Museumnacht op 7 maart zullen alle ontwerpen voor de rest van het jaar tentoongesteld worden, waarbij de bezoekers op hun favoriet kunnen stemmen. Succes met je ontwerp!

Door Marjolein Overmeer